Odysseas Elytis (1911- 1996) mottog Nobelpriset i litteratur 1979.
The Monogram (dikt)
Lyssna på Mikis Theodorakis som läser upp dikten. Dikten står också nedan på grekiska och på engelsk översättning.
Το Μονόγραμμα
Θά πενθώ πάντα — μ’ακούς; — γιά σένα,
μόνος,στόν Παράδεισο
Θά γυρίσει αλλού τίς χαρακιές
Τής παλάμης,η Μοίρα,σάν κλειδούχος
Μιά στιγμή θά συγκατατεθεί ο Καιρός
Πώς αλλιώς,αφού αγαπιούνται οι άνθρωποι
Θά παραστήσει ο ουρανός τα σωθικά μας
Καί θά χτυπήσει τόν κόσμο η αθωότητα
Μέ τό δριμύ του μαύρου του θανάτου.
ΙΙ.
Πενθώ τόν ήλιο καί πενθώ τά χρόνια που έρχονται
Χωρίς εμάς καί τραγουδώ τ’άλλα πού πέρασαν
Εάν είναι αλήθεια
Μιλημένα τά σώματα καί οί βάρκες πού έκρουζαν γλυκά
Οί κιθάρες πού αναβόσβησαν κάτω από τα νερά
Τά ”πίστεψέ με” και τα ”μή”
Μιά στόν αέρα μιά στή μουσική
Τα δυό μικρά ζώα,τά χέρια μας
Πού γύρευαν ν’ανέβουνε κρυφά τό ένα στό άλλο
Η γλάστρα μέ τό δροσαχί στίς ανοιχτές αυλόπορτες
Καί τά κομμάτια οί θάλασσες πού ερχόντουσαν μαζί
Πάνω απ’τίς ξερολιθιές,πίσω άπ’τούς φράχτες
Τήν ανεμώνα πού κάθισε στό χέρι σού
Κι έτρεμες τρείς φορές τό μώβ τρείς μέρες πάνω από
τούς καταρράχτες
Εάν αυτά είναι αλήθεια τραγουδώ
Τό ξύλινο δοκάρι καί τό τετράγωνο φαντό
Στόν τοίχο μέ τή Γοργόνα μέ τά ξέπλεκα μαλλιά
Τή γάτα πού μάς κοίταξε μέσα στά σκοτεινά
Παιδί μέ τό λιβάνι καί μέ τόν κόκκινο σταυρό
Τήν ώρα πού βραδιάζει στών βράχων τό απλησίαστο
Πενθώ τό ρούχο πού άγγιξα καί μού ήρθε ο κόσμος.
ΙΙΙ.
Έτσι μιλώ γιά σένα καί γιά μένα
Επειδή σ’αγαπώ καί στήν αγάπη ξέρω
Νά μπαίνω σάν Πανσέληνος
Από παντού,γιά τό μικρό τό πόδι σού μές στ’αχανή
σεντόνια
Νά μαδάω γιασεμιά κι έχω τή δύναμη
Αποκοιμισμένη,νά φυσώ νά σέ πηγαίνω
Μές από φεγγαρά περάσματα καί κρυφές τής θάλασσας στοές
Υπνωτισμένα δέντρα μέ αράχνες πού ασημίζουμε
Ακουστά σ’έχουν τά κύματα
Πώς χαϊδεύεις, πώς φιλάς
Πώς λες ψιθυριστά το ”τί” καί τό ”έ”
Τριγύρω στό λαιμό στόν όρμο
Πάντα εμείς τό φώς κι η σκιά
Πάντα εσύ τ’ αστεράκι καί πάντα εγώ τό σκοτεινό πλεούμενο
Πάντα εσύ τό λιμάνι κι εγώ τό φανάρι τό δεξιά
Τό βρεγμένο μουράγιο καί η λάμψη επάνω στά κουπιά
Ψηλά στό σπίτι μέ τίς κληματίδες
Τά δετά τριαντάφυλλα, καί τό νερό πού κρυώνει
Πάντα εσύ τό πέτρινο άγαλμα καί πάντα εγώ η σκιά πού μεγαλώνει
Τό γερτό παντζούρι εσύ, ο αέρας πού τό ανοίγει εγώ
Επειδή σ’αγαπώ καί σ’αγαπώ
Πάντα Εσύ τό νόμισμα καί εγώ η λατρεία πού τό
Εξαργυρώνει:
Τόσο η νύχτα,τόσο η βοή στόν άνεμο
Τόσο η στάλα στόν αέρα,τόσο η σιγαλιά
Τριγύρω η θάλασσα η δεσποτική
Καμάρα τ’ουρανού με τ’άστρα
Τόσο η ελάχιστη σου αναπνοή
Πού πιά δέν έχω τίποτε άλλο
Μές στούς τέσσερις τοίχους, τό ταβάνι,τό πάτωμα
Νά φωνάζω από σένα καί νά μέ χτυπά η φωνή μου
Νά μυρίζω από σένα καί ν’αγριεύουν οί άνθρωποι
Επειδή τό αδοκίμαστο καί τό απ’αλλού φερμένο
Δέν τ’αντέχουν οί άνθρωποι κι είναι νωρίς,μ’ακούς
Είναι νωρίς ακόμη μές στόν κόσμο αυτόν αγάπη μου
ΝΑ ΜΙΛΩ ΓΙΑ ΣΕΝΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ.
ΙV.
Είναι νωρίς ακόμη μές στόν κόσμο αυτόν,μ’ακούς
Δέν έχουν εξημερωθεί τά τέρατα μ’ακούς
Τό χαμένο μου τό αίμα καί τό μυτερό,μ’ακούς
Μαχαίρι
Σάν κριάρι πού τρέχει μές στούς ουρανούς
Καί τών άστρων τούς κλώνους τσακίζει, μ’ακούς
Είμ’εγώ, μ’ακούς
Σ’αγαπώ, μ’ακούς
Σέ κρατώ καί σέ πάω καί σού φορώ
Τό λευκό νυφικό τής Οφηλίας,μ’ακούς
Πού μ’αφήνεις, πού πάς καί ποιός,μ’ακούς
Σού κρατεί τό χέρι πάνω απ’τούς κατακλυσμούς
Οί πελώριες λιάνες καί τών ηφαιστείων οί λάβες
Θά’ρθει μέρα,μ’ακούς
Νά μάς θάψουν κι οί χιλιάδες ύστερα χρόνοι
Λαμπερά θά μάς κάνουν περώματα, μ’ακούς
Νά γυαλίσει επάνω τούς η απονιά, ν’ακούς
Τών ανθρώπων
Καί χιλιάδες κομμάτια νά μάς ρίξει
Στά νερά ένα– ένα , μ’ακούς
Τά πικρά μου βότσαλα μετρώ,μ’ακούς
Κι είναι ο χρόνος μιά μεγάλη εκκλησία, μ’ακούς
Όπου κάποτε οί φιγούρες Τών Αγίων
βγάζουν δάκρυ αληθινό, μ’ακούς
Οί καμπάνες ανοίγουν αψηλά, μ’ακούς
Ένα πέρασμα βαθύ νά περάσω
Περιμένουν οί άγγελοι μέ κεριά καί νεκρώσιμους ψαλμούς
Πουθενά δέν πάω ,μ’ακους
Ή κανείς ή κι οί δύο μαζί, μ’ακούς
Τό λουλούδι αυτό τής καταιγίδας καί μ’ακούς
Τής αγάπης
Μιά γιά πάντα τό κόψαμε
Καί δέν γίνεται ν’ανθίσει αλλιώς,μ’ακούς
Σ’άλλη γή,σ’άλλο αστέρι, μ’ακούς
Δέν υπάρχει τό χώμα δέν υπάρχει ο αέρας
Πού αγγίξαμε, ο ίδιος, μ’ακούς
Καί κανείς κηπουρός δέν ευτύχησε σ’άλλους καιρούς
Από τόσον χειμώνα κι από τόσους βοριάδες,μ’ακούς
Νά τινάξει λουλούδι, μόνο εμείς, μ’ακούς
Μές στή μέση τής θάλασσας
Από τό μόνο θέλημα τής αγάπης, μ’ακούς
Ανεβάσαμε ολόκληρο νησί, μ’ακούς
Μέ σπηλιές καί μέ κάβους κι ανθισμένους γκρεμούς
άκου,άκου
Ποιός μιλεί στά νερά καί ποιός κλαίει- ακούς;
ποιος γυρευει τον αλλο,ποιος φωναζει-
ακους;
Είμ’εγώ πού φωνάζω κι είμ’εγώ πού κλαίω,μ’ακούς
Σ’αγαπώ,σ’αγαπώ,μ’ακούς.
V.
Γιά σένα έχω μιλήσει σέ καιρούς παλιούς
Μέ σοφές παραμάνες καί μ’αντάρτες απόμαχους
Από τί νά’ναι πού έχεις τή θλίψη του αγριμιού
Τήν ανταύγεια στό μέτωπο του νερού του τρεμάμενου
Καί γιατί,λέει,νά μέλει κοντά σου νά’ρθω
Πού δέν θέλω αγάπη αλλά θέλω τόν άνεμο
Αλλά θέλω της ξέσκεπης όρθιας θάλασσας τόν καλπασμό
Καί γιά σένα κανείς δέν είχε ακούσει
Γιά σένα ούτε τό δίκταμο ούτε τό μανιτάρι
Στά μέρη τ’αψηλά της Κρήτης τίποτα
Γιά σένα μόνο δέχτηκε ο Θεός νά μου οδηγεί τό χέρι
Πιό δω, πιό κεί, προσεχτικά σ’όλα τό γύρο
Του γιαλού του προσώπου, τούς κόλπους,τά μαλλιά
Στό λόφο κυματίζοντας αριστερά
Τό σώμα σου στή στάση του πεύκου του μοναχικού
Μάτια της περηφάνειας καί του διάφανου
Βυθού,μέσα στό σπίτι μέ τό σκρίνιο τό παλιό
Τίς κίτρινες νταντέλες καί τό κυπαρισσόξυλο
Μόνος νά περιμένω που θά πρωτοφανείς
Ψηλά στό δώμα ή πίσω στίς πλάκες της αυλής
Μέ τ’άλογο του Αγίου καί τό αυγό της Ανάστασης
Σάν από μιά τοιχογραφία καταστραμμένη
Μεγάλη όσο σέ θέλησε η μικρή ζωή
Νά χωράς στό κεράκι τή στεντόρεια λάμψη τήν ηφαιστειακή
Πού κανείς νά μήν έχει δεί καί ακούσει
Τίποτα μές στίς ερημιές τά ερειπωμένα σπίτια
Ούτε ο θαμμένος πρόγονος άκρη άκρη στόν αυλόγυρο
Γιά σένα,ούτε η γερόντισσα μ’όλα της τά βοτάνια
Γιά σένα μόνο εγώ,μπορεί,καί η μουσική
Πού διώχνω μέσα μου αλλ’ αυτή γυρίζει δυνατότερη
Γιά σένα τό ασχημάτιστο στήθος των δώδεκα χρονώ
Τό στραμμένο στό μέλλον με τόν κρατήρα κόκκινο
Γιά σένα σάν καρφίτσα η μυρωδιά η πικρή
Πού βρίσκει μές στό σώμα καί πού τρυπάει τή θύμηση
Καί νά τό χώμα,νά τά περιστέρια,νά η αρχαία μας γή.
VI.
Έχω δεί πολλά καί η γή μές απ’τό νού μου φαίνεται ωραιότερη
Ώραιότερη μές στούς χρυσούς ατμούς
Η πέτρα η κοφτερή,ωραιότερα
Τά μπλάβα των ισθμών καί οί στέγες μές στά κύματα
Ωραιότερες οί αχτίδες όπου δίχως να πατείς περνάς
Αήττητη όπως η Θεά της Σαμοθράκης πάνω από τά βουνά
τής θάλασσας
Έτσι σ’έχω κοιτάξει πού μου αρκεί
Νά’χει ο χρόνος όλος αθωωθεί
Μές στό αυλάκι που τό πέρασμα σου αφήνει
Σάν δελφίνι πρωτόπειρο ν’ακολουθεί
Καί νά παίζει μέ τ’άσπρο καί τό κυανό η ψυχή μου !
Νίκη,νίκη όπου έχω νικηθεί
Πρίν από τήν αγάπη καί μαζί
Γιά τή ρολογιά καί τό γκιούλ-μπιρσίμι
Πήγαινε,πήγαινε καί ας έχω εγώ χαθεί
Μόνος καί άς είναι ο ήλιος που κρατείς ένα παιδί
νεογέννητο
Μόνος,καί ας είμ’εγώ η πατρίδα που πενθεί
Ας είναι ο λόγος που έστειλα νά σου κρατεί δαφνόφυλλο
Μόνος,ο αέρας δυνατός καί μόνος τ’ολοστρόγγυλο
Βότσαλο στό βλεφάρισμα του σκοτεινού βυθού
Ο ψαράς που ανέβασε κι έριξε πάλι πίσω στούς καιρούς τόν Παράδεισο !
VII.
Στόν Παράδεισο έχω σημαδέψει ένα νησί
Απαράλλαχτο εσύ κι ένα σπίτι στή θάλασσα
Μέ κρεβάτι μεγάλο καί πόρτα μικρή
Έχω ρίξει μές στ’άπατα μιάν ηχώ
Νά κοιτάζομαι κάθε πρωί που ξυπνώ
ΝΑ ΣΕ ΒΛΕΠΩ ΜΙΣΗ ΝΑ ΠΕΡΝΑΣ ΣΤΟ ΝΕΡΟ
ΚΑΙ ΜΙΣΗ ΝΑ ΣΕ ΚΛΑΙΩ ΜΕΣ ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ…
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
The Monogram
I will always mourn — do you hear me? — for you,
alone,in heaven
The Fate will turn away the furrows of
The palm,like the keeper of the keys
Sometime the Time will consent
How else,since people are loved
The sky will represent our entrails
And the innocence will hit the world
With the scythe of the black death
II.
I mourn the sun and I mourn the years that are coming
Without us and I sing the others that passed by
If they’re true
Spoken the bodies and the boats that were knocking sweetly
The guitars that blinked under the waters
The ”believe me” and the ”don’t”
Once in the air once in the music
The two small animals,our hands
That seek to get up secretly to each other
The flowerpot with the dew in the open yard gates
And the pieces of the seas that were coming together
Over the stones,behind the fences
The windflower that sat in your hand
And you were shaking three times the purple three times over the falls
If these are true I sing
The wooden girder and the square illusion
In the wall with the Mermaid with the disevelled hair
The cat that looked at us in the dark
Child with the incense and with the red cross
The time that it’s getting dark in the approachable of the rocks
I mourn the cloth that I touched and the world came to mt
III.
So I talk about you and me
Because I love you and in the love I know
To enter like a Full Moon
From everywhere,like your little foot in the immense sheets
To pluck jasmines and I have the power
Asleep,to blow to lead you
Through moonlight paths and secret arches of the sea
Hypnotised trees with spiders that we silver plated
The waves have heard of you
How you caress,how you kiss
How you say in whispers the ”what” and the ”eh”
Around the neck in the bay
Always us the light and the shadow
Always you the little star and always me the dark floater
Always you the harbor and me the right latern
The wet breakwater and the shine upon the oars
High in the house with the vine branches
The tied roses,and the water that gets cold
Always you the stone statue and always I the shadow that grows
The leaning window shutter you,and I the adoration that opens it
Because I love you and I love you
Always you the coin and I the adoration that cashes it:
So the night,so the roar in the wind
So the drop in the air,so the serenity
All around the despotic sea
Chamber of the sky with the stars
So your slightest breath
I have nothing else anymore than
In the four walls,the ceiling,the floor
To cry out from you and my voice to hit me
To smell from you and the people to get angry
Because the untried and the from else brought
The people can’t stand it and it’s early,do you hear me
It’s still early in this world my love
TO TALK ABOUT YOU AND ME
IV.
It’s still early in this world,do you hear me
The monsters haven’t benn tamed,do you hear me
My lost blood and the sharp,do you hear me
Knife
Like a ram that runs through the skies
And cracks the branches of the stars,do you hear me
It’s me,do you hear me
I love you,do you hear me
I hold you and I take you and I wear to you
The Ophelia’s white wedding dress,do you hear me
Where are you leaving me,where are you going and who,do you hear me
He holds your hand above the deluge
The huge retails and the lavas of the volcanos
Will come one day,do you hear me
To bury us after and the thousands of years
They will make us shiny stones,do you hear me
To shine upon them the insensibility,to hear
Of the people
And to throw us thousands of pieces
In the waters one by one, do you hear me
My bitter pebbles I count,do you hear me
And the time is a big church,do you hear me
That sometime the Saints’ figures
shed true tears,do you hear me
The bells open high,do you hear me,
One deep passage to cross
The angels are waiting with candles and deadly chants
I’m going nowhere do you hear me
Anyone or the two of us together,do you hear me
This flower of the storm and do you hear me
Of love
We cut it once and forever
And it can’t blossom in any other way,do you hear me
In another land,another star,do you hear me
The soil doesn’t exist,the air doesn’t exist
That we touched,the same,do you hear me
And no gardener fortuned in other times
From so winter and from so north winds,do you hear me
To blossom a flower,only us,do you hear me
In the middle of the sea
And only the errand of the love,do you hear me
We raised a whole island,do you hear me
With caves and with hawsers and with blossomed precipices
listen,listen
Who talks in the waters and who cries-do you listen?
who seeks the other,who is screaming-
do you listen?
It’s me who I scream and it’s me that I’m crying,do you hear me
I love you,I love you,do you hear me
V.
For you I have talked in old times
With wise nurses and insurgents veterans
From what is it that you have the sorrow of the venison
The reflection on the forehead of the shaking water
And why,it says,to care to come close to you
That I don’t want love.but I want the wind
But I want the galloping of the open standing sea
And no one had heard about you
For you neither the dittany nor the mushroom
None inn the high places of Crete
Only for you God accepted to guide my hand
Here,there,everything carefully in the circle
of the coast of the face,the bays,the hair
In the hill waving left
Your body in the position of the lonely pine
Eyes of the pride and of the transparent
Sea bottom,in the home with the old china cabinet
The yellow laces and the cypress wood
Alone waiting to be first seen
High in the roof or back in the flat stones of the yard
With the Saint’s horse and the egg of Easter
Like from a destroyed wall painting
As old as the young life wanted you
To fit in the candle the huge volcanic glow
That no one has seen and heard
Nothing in the solitude and the abandoned houses
Neither the buried ancestor side by side in the yard wall
For you neither the old woman with all her herbs
For you,only I,maybe and the music
That I chase of but she comes back stronger
For you the unshaped breast of the twelve years
The turned in the future with a red crate
For you like a pin the bitter smell
That finds in the body and drills the will
And there’s the soil,there’s the pigeons,there’s our ancient land
VI.
I have seen many and the land inside my mind seems more beautiful
More beautiful in the golden steams
The sharp stone,more beautiful
The depths of the isthmus and our roofs inside the waves
More beautiful the beams where without stepping you pass by
But unbeaten the godness of Samothrakis over the mountains of the sea
Like this I have looked at you and it’s enough for me
All the time to have been acquited
In the small water course that your passing leaves behind
Following like an inexperienced dolphin
And my soul to play with the white and the cyan!
Victory,victory that I’ve been beaten
Before love and with
For the time and the giul-birshimi
Go,go and let me be lost
Alone and let the sun be that you keep a child new born
Alone,and let me be the country that mourns
Let it be the reason that I sent it to keep you a bay leaf
Alone,the air strong and alone the entirely round Pebble in the blinking of the dark bottom
The fisherman that lifted and threw back in the times the Heaven!
VII.
In the Heaven I have spotted an island
Same as you and one house at the sea
With a big bed and a small door
I have threw in the bottomless an echo
To look at myself when I wake up
TO WATCH YOU HALF PASSING THROUGH THE WATER
AND MOURN YOU HALF INSIDE THE HEAVEN….
Taken from http://lyricstranslate.com/en/monograma-monogram.html#ixzz3SIBNbat7